Afera „Vijadukt“, koja je nedavno završena presudom arbitraže teškom više od 100 miliona KM, samo je „predvorje finansijskog pakla“ koji prijeti Republici Srpskoj i Bosni i Hercegovini, upozorila je potpredsjednica SDS-a, Alekdandra Pandurević.
U objavi na društvenoj mreži X, Pandurevićeva je navela da trenutno postoji čak pet međunarodnih sporova – četiri arbitražna i jedan zahtjev za mirno rješavanje spora – čiji ukupni iznos premašuje 2,2 milijarde konvertibilnih maraka.
Vijadukt – firma bez zaposlenih, presuda od 100 miliona KM
Pandurević ističe da je arbitražni spor sa firmom „Vijadukt“ iz Hrvatske okončan presudom protiv Republike Srpske, kojom je entitet obavezan da plati više od 100 miliona KM, uz dnevne kamate od čak 18.000 KM.
Posebno naglašava da se radi o firmi bez zaposlenih, čiji su računi godinama u blokadi, a vlasnička struktura obavijena velom misterije. Pandurević tvrdi da je Vlada RS odbila nagodbu sa „Vijaduktom“ vrijednu milion evra, što otvara pitanje – da li je to učinjeno zbog „većeg kolača“?
Vjetropark Trusina: Nova arbitraža u najavi – 102 miliona evra
Uskoro bi mogao biti pokrenut još jedan spor – ovaj put zbog vjetroparka Trusina, gdje se od Republike Srpske traži 102 miliona evra. Advokatska kancelarija „Baroš“, koja je zastupala i „Viadukt“, već je uputila Savjetu ministara BiH opomenu pred arbitražu, u ime firme „Eol Prvi“ iz Nevesinja, u vlasništvu „Kermas energije“ zagrebačkog biznismena Danka Končara.
Pandurević podsjeća da je koncesija za vjetropark dodijeljena još 2012. godine, ali projekat nikad nije pokrenut jer investitor nije dostavio bankarsku garanciju. U međuvremenu su, prema tvrdnjama investitora, ukinuti podsticaji, a Vlada RS je 2019. raskinula koncesiju.
Slovenačka „ofanziva“ – skoro milijardu evra u dvije arbitraže
Slučaj RiTE Ugljevik otvorio je još veći finansijski udar – slovenačko „Elektrogospodarstvo“ već je dobilo jednu arbitražu pred sudom u Beogradu, gdje je RS obavezana na isplatu 372 miliona KM. Druga arbitraža je u toku pred Međunarodnim centrom za rješavanje investicionih sporova (ICSID) u Vašingtonu, gdje Slovenci traže čak 695 miliona evra.
Hrvatska slijedi slovenački primjer – zahtjev za 100 miliona evra
Na isti način, Hrvatska elektroprivreda je uputila zahtjev za mirno rješavanje spora zbog svojih ulaganja u RiTE Gacko. U njemu traže 100 miliona evra, što dodatno pogoršava sliku finansijskih rizika pred kojima se nalaze i BiH i Republika Srpska.
Institucije ćute
Iako su cifre astronomske, iz institucija Republike Srpske i Bosne i Hercegovine do sada nije bilo značajnijih reakcija ni demantija, ističe Pandurević, upozoravajući da je tišina oko ovih arbitraža alarmantna i da bi mogla imati katastrofalne posljedice po budžet entiteta i države.
(MONDO)
